88/11/19
10:34 ص
محمدمهدی تهرانی: اگر چه یارانهها چند سالی است در ایران به یک موضوع فراگیر تبدیل شده، اما نقطه نظرات و قضاوت هایی که پیرامون آن در سطح جهان وجود داشته، مربوط به امروز و دیروز نیست.
به گزارش رجانیوز، "محمد چپرا" نظریه پرداز شناخته شده اقتصاد اسلامی از جمله افرادی است که به طور مشروح به مسائل مرتبط با اقتصاد اسلامی و مشخصا یارانه ها پرداخته و وضعیت کنونی یارانه ها در نظام های رایج جهانی را به چالش کشیده است. او معتقد است الگوی مبتنی بر اسلام با توزیع یارانه ها به شیوه رایج در تعارض است و برای رسیدن به الگوی اسلامی باید در روندهایی از این دست تجدید نظر کرد.
"محمد چپرا" میزان بهره مندی فقرا و ثروتمندان از یارانه ها را مورد توجه قرار می دهد. او از "نظام سوسیالیستی شوروی" و "الگوی دولت رفاه" در زمره نظام های شکست خورده یاد می کند و می نویسد:«یارانه های عمومی، بیشتر به نفع ثروتمندان و صاحبان امتیازات است تا به نفع خریدهای محدود نیازمندان... چون این یارانه ها در مقایسه با طبقات دیگر، بیشتر به حال ثروتمدان مفید است، برای کشاورزانی که کمترین قیمت ها را برای محصولات خود دریافت می کنند، مانند جریمه است و همین امر باعث مرگ انگیزه ها برای تلاش کارآمد و تولید بیشتر می شود.»
"چپرا" به مطالعات مختلف در کشورهای جهان اشاره می کند و ادامه می دهد:«یارانه های عمومی برای ثروتمندان فایده بیشتری از فقیران دارد؛ زیرا نسبت مصرف ثروتمندان از کالا و خدماتی که یارانه های دولتی دریافت می کنند، نسبت بزرگی است. "ویت" و "نیوبولد" توزیع یارانه های دولت را برای نان، کره، شیر، پنیر، آرد و چای و آنچه دولت کارگری بریتانیا بی درنگ پس از پیروزی در انتخابات 1974 میلادی به اجرا گذاشت، بررسی کرده، به این نتیجه رسیدند که یارانه های غذایی بیش از آنکه به افراد کم درآمد برسد، به کسانی می رسد که در رفاه کامل هستند.»
وی
این نظریه پرداز اقتصاد اسلامی در ادامه به شرح راهبردهای مبتنی بر الگوی دینی می پردازد و تصریح می کند که برای حصول الگوی اقتصاد اسلامی باید این وضعیت نابرابر تغییر کند. "چیرا" می نویسد:«با وجود اینکه در دولت اسلامی، رفاه فقیران باید نخستین ارزش باشد، برخی یارانه های حکومت اسلامی(یا به طور مستقیم یا از طریق موسسات عمومی، و یارانه های آشکار یا نهان) را نمی توان به طور قانع کننده ای تایید کرد. این یارانه ها به طور معمول بر اساس ملاحظات مربوط به عدالت یا ملاحظات اقتصادی توجیه می شود؛ ولی شروط اهداف شرعیت یا اصول هزینه های عمومی را که پیش از این با استناد به دو ملاحظه مذکور بیان شده، تامین نمی کند.»
وی
وی
"محمد عمر چپرا" در ادامه از ضرورت حمایت های خاص از اقشار کم درآمد و دهک های پایینی جامعه سخن به میان می آورد:«از آنجا که تفکیک از طریق قیمت ها از نظر اجرایی کاری دشوار است و به دلیل اینکه باید هر فرد قیمت حقیقی را بپردازد، بهترین روش کمک به فقیران از طریق افزایش بسیار کمک هزینه تحصیلی، مساعدت ها و پرداخت های مکمل درآمدی است که از اعتباراتی که به وسیله حکومت یا موسسه های خدمات اجتماعی برای این هدف تخصیص داده شده و از اموال زکات و دیگر کمک های داوطلبانه یا الزامی پرداخت می شود.»
وی
"چپرا" همچنین تصریح می کند:«افزایش درآمد به فقیران فرصت می دهد، ترجیحات خود را تعیین کند و قیمت حقیقی کمک می کند تا اسراف در بهره برداری از کالاها و خدمات که به دلیل یارانه عمومی واقع می شود، به حداقل برسد.»
در واقع این نظریه پرداز اقتصاد اسلامی معتقد است در الگوی اقتصاد اسلامی دولت می بایست از اقشار با درآمد کمتر حمایت کند و این حمایت در قالب نظام یارانه ای رایج ممکن نیست. او بر این باور است که می توان با پرداخت های مستقیم مکمل یا برخی مساعدت ها اقشار فرودست جامعه را کمک کرد. چیرا این راهبرد را در راستای الگوی اقتصاد اسلامی ارزیابی می کند.
گفتنی است "محمد عمر چپرا" دکترای اقتصاد دانشگاه مینیسوتای آمریکا تا کنون در گردهمایی ها، سمینارها و موسسات اقتصادی مهم همچون صندوق بین المللی پول، بانک جهانی، سازمان دولت های صادر کننده نفت، اتحادیه عربی و شورای همکاری دولت های خلیج فارس در بحث و مناقشه های علمی مشارکت داشته است. دکتر چیرا در زمینه اقتصاد اسلامی کتب متعددی دارد. آنچه آمد برگرفته از کتاب اسلام و چالش اقتصادی او بود که در ایران ترجمه شده و توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.